Hoe wordt binnen Zuyd learning communities vormgegeven?

De initiatiefgroep Community van Communities heeft haar project afgerond. In haar eindrapportage doet zij verslag van de projectactiviteiten. Tevens worden de verschillende typen communities die zij binnen Zuyd hebben gezien toegelicht:

1. Communities waarin docenten participeren (bijv. ten behoeve van coördinatie en afstemming onderwijs) of tussen onderwijsondersteunend personeel (bijv. gericht op gezamenlijke professionalisering).
2. Communities waarin docenten en studenten actief zijn (als onderwijsvorm als aanvulling op andere activiteiten op het curriculum).
3. Communities waarin docenten, studenten en werkveld actief zijn (bijvoorbeeld om bij te blijven met de meest actuele ontwikkelingen in het eigen domein).

Op basis van het netwerkmodel van Jarche zitten veel communities van Zuyd in fase van Workteams met als kenmerk gestructureerde en doelgerichte samenwerking (dat geldt ook voor het projectteam Community van Communities). Er is wordt nog weinig gedacht in termen van informele en opportunity driven netwerken. Mensen zoeken elkaar weinig op, niet in opleidingen en niet er overheen. Er is geen cultuur om te delen en de tools hebben daarop weinig invloed. Iedereen probeert het wiel uit te vinden en daardoor ontstaat er veel variatie. Binnen opleidingen zijn er geen netwerken en structuren gevonden voor kennisuitwisseling over innovaties. Deelnemers en teams worden nauwelijks gefaciliteerd voor kennisdeling in communities (soms ondergebracht bij persoonlijke professionalisering). Pogingen om community-denken op gang te brengen verlopen moeizaam. Het projectteam heeft alleen contacten met individuen en constateert dat het gesprek alle kanten opgaat.
Er zijn grote verschillen in de aanpak van communities tussen opleidingen. Communities worden vooral besproken als didactisch principe, maar weinig als leeromgeving voor docenten (muv dNP en Social Work). Ondersteuners (de management assistenten) werken geïsoleerd (urgentie) en hebben wel een community, maar deze wordt nauwelijks gebruikt voor dagelijkse chat.

Docenten spreken veelal over het werken en leren in communities voor studenten: thematisch, jaargang overstijgend of interdisciplinair. Uit presentaties tijdens het Living Lab blijkt dat studenten behoefte hebben aan interdisciplinair werken. Dit stelt opleidingen voor nieuwe vragen hoe hiermee om te gaan. Lesroosters (en gebrek aan ‘lummeltijd’) hinderen het aangaan van leerzame en productieve samenwerking in lossere verbanden. Het lijkt erop dat docenten en opleidingen gehinderd worden door organisatorische problemen voor communities.

De initiatiefgroep ziet dat visie, structuur, cultuur en leiding in het denken over en werken in communities niet op elkaar zijn afgestemd. Om het community-denken op gang te brengen zouden we op zoek moeten gaan naar de urgentie van community-handelen en het inzetten van de juiste structuur en cultuur onder vormen van gedeelde leiding. Volgens Verbiest (2012; voormalig lector Schoolontwikkeling en Schoolmanagement) kan ontwikkeling plaatsvinden op verschillende manieren: verbreden (meer communities), verdiepen (anders denken in communities) en verankeren (in beleid en structuur).

Plannen voor toekomst

Leren en werken in communities is een van de speerpunten van beleid voor Zuyd en actueel thema in de opleidingen en het onderzoek van Zuyd. Het is dit jaar in beperkte mate gelukt om bij alle faculteiten contactpersonen te vinden voor communities. De initiatiefgroep adviseert om verder te investeren in het in kaart (en onder de aandacht) brengen het werken en leren in communities bij Zuyd. De vraagstelling voor het onderzoek zou kunnen zijn:

• Wie doet het? (structuur)
• Hoe kunnen we dit vormgeven in cultuur? (systemen)
• Hoe geven we er leiding aan? (visie)
• Welke leeropbrengsten zijn er? (in termen van didactische en professionele ontwikkeling)

De initiatiefgroep CvC stelt voor dat:

1. De Zuyd Onderwijs Expertise Community (ZOEC) i.o. per faculteit in kaart brengt (mogelijk op basis van een gemeenschappelijk ondezoeksplan) hoe de visie, structuur en cultuur rond het leren en werken in communities gestalte krijgen (Welke (soort) communities zijn er in de opleiding; welke doelen beogen die; wat is de rol van studenten; wie stuurt de communities aan?). Bevindingen worden gerapporteerd in blogs op community.community.zuyd.nl.
2. Elke opleiding tijdens KIB (of diens opvolgers) iets presenteert over het werken of leren in communities.
3. De kwaliteitsbeoordeling van opleidingen voorziet een paragraaf over inspanningen bij het realiseren van werken en leren in communities.
4. Het CvB een routeplanner (voor ZOEC en/of de Dienst O&O) ontwikkelt om jaarlijks de voortgang in het werken en leren in communities te ordenen, analyseren en rapporteren.
5. De lectoren zullen erop toezien dat het beheer van de website en activiteiten die het leren en werken in communities bevorderen, worden ingebed in de op te richten ZOEC.

De initiatiefgroep heeft tijdens studiejaar 2015-2016 haar project uitgevoerd en bestond uit

Eerder gepubliceerd op website van initiatiefgroep Community van Communities 28 juni 2016