Participatiemetafoor

De participatiemetafoor ziet leren vooral het delen van kennis door te participeren in een gemeenschap of groep. Kennis is in deze metafoor een gezamenlijk bezit van een groep ‘studenten’ eventueel met ‘docenten’ die praktijk uitwisselen en ontwikkelen.Voor de participatiemetafoor zijn peer-interacties essentieel voor kennisontwikkeling. Deze metafoor heeft als doel eerder opgedane (theoretische) kennis verder te verdiepen door gezamenlijk situaties te verklaren en het geleerde toe te passen op relevante casuïstiek. Bij het afronden van de cursussen of modules die volgens deze metafoor zijn ingericht, zullen studenten leerdoelen verworven hebben op toepassings- en analyseniveau. De participatiemetafoor is goed bruikbaar als opvolger van modules die volgens de acquisitiemetafoor ontwikkeld zijn.  

In de participatiemetafoor neemt de docent een coachende rol in en adviseert de student gedurende het leerproces. In deze metafoor zijn studenten lid van een samenwerkingsverband, team of een community dat erop gericht is samen kennis voor een bepaald doel of probleem te verzamelen. Ook hier is het gebruiken van beroepsauthentieke casuïstiek, of de studenten de gelegenheid geven om beroepsrelevante problemen en voorbeelden in te brengen van groot belang. Het is de verwachting dat studenten die eigen beroepsgerelateerde problematiek mogen inbrengen, sterker intrinsiek gemotiveerd raken tijdens het leerproces.

De belangrijkste leermiddelen binnen het participatiemetafoor zijn de interactie tussen de lerenden en het delen van kennis. Door de sociale interactie moeten de lerende hun kennis expliciet maken en binnen de community delen. Zij kunnen nieuwe inzichten winnen door kennis te nemen van en te reageren op de bijdragen van hun peers.

Een voorbeeld

In onderstaande afbeelden wordt een voorbeeldscript of activiteitendiagram getoond voor de participatiemetafoor. In dit voorbeeldscript zijn verschillende leeractiviteiten met hun eventuele volgordelijkheid te vinden. Verder is te zien dat binnen de participatiemetafoor en grote rol is weggelegd voor het delen van kennis en in dit voorbeeld het leren met ‘peers’. Voor de verschillende leeractiviteiten zijn ook hier verschillende mogelijkheden voor (technologische) tools, zoals voor het samenwerken aan een document, of het online overleggen. De technologieën die hiervoor binnen Zuyd ingezet kunnen worden zijn te vinden in het overzicht Onderwijstools.

In het voorbeeldscript van de module ‘Interprofessioneel samenwerken’ van de participatiemetafoor vindt het leren plaats met peers in groepen. Er worden door de docent groepen van studenten samengesteld en leertaken ontwikkeld vanuit beroepsrelevante ‘problemen’ of casuïstiek, waar mogelijk opgesteld door gebruik te maken van de werkplek van studenten. Deze ‘problemen’ moeten de studentengroep motiveren tot vragen stellen en het delen van beschikbare kennis. De peergroep wordt (procesmatig) begeleid door een docent/coach. Via verschillende stappen komen zij aan de hand van een probleemtaak tot een oplossing door het toepassen van kennis beschikbaar binnen de groep. Dit proces heeft verschillende mogelijkheden om offline of online samen te werken bv. via discussiefora, chat, videoconferentie, online samenwerken aan een document, maar ook face-to-face werken op locaties buiten de school.

Vervolgens worden taken verdeeld en gaan de leden van de groep aan de slag met het ophalen van informatie. Hiervoor kunnen ze bij het werkveld terecht, maar ook docenten inschakelen als expert. De leden komen op enig moment (online of offline) bij elkaar om gezamenlijk hun verzamelde kennis te delen en toe te passen op het geschetste probleem. Wanneer een of meerdere leertaken zijn doorlopen schrijft de student hierover een reflectieverslag en laat een peerassessment invullen over de door hem geleverde bijdrage aan het product en het proces. Beiden kunnen als bewijslast opgenomen worden in het portfolio.

Aangezien een actieve bijdrage van de groepsleden vereist is, is het bij deze metafoor ook belangrijk om gedurende de module aandacht te besteden aan groepsdynamica en professioneel (studie)gedrag om hiermee een feedbackcultuur te creëren. Het gebruiken van een peerassessment zou daarmee een passende vorm van beoordeling zijn.

Hulpmiddelen bij Participatiemetafoor

• Informatiepagina Werkplekleren 
• Overzicht Onderwijstools