Samenwerkend leren met leertechnologie

samenwerkend leren

Samenwerkend leren wordt als didactische werkvorm vaak ingezet in het hbo. Het ‘leren samenwerken’ is volgens velen een belangrijke vaardigheid voor het toekomstige beroep, het behoort immers tot de 21st century skills?! Toch schuilt hier een misvatting volgens het lectoraat Teaching, Learning & Technology van Inholland. Samenwerkingsvaardigheden zijn belangrijk, maar zij vraagt zich af of je deze ontwikkelt in een leerteam van studenten. Teams van studenten die samen leren doen dat in een andere context dan teams in de beroepspraktijk: de samenwerking kent andere doelen en een ander proces, stelt het lectoraat.

samen beoordelen

In veel gevallen leidt het samenwerkend leren niet tot de gewenste leerresultaten. De taken worden verdeeld om vervolgens te komen tot een groepsproduct, dit is geen samenwerkend leren volgens het lectoraat. Door studenten vaak geklaagd over meelift gedrag van medestudenten bij samenwerken in groepsopdrachten. Studenten zien de relevantie niet in het investeren in werk van medestudenten. Zij vinden het weinig motiverend als alleen het eindproduct wordt beoordeeld en geen rekening wordt gehouden met de inbreng van elk teamlid. Daarom adviseert het lectoraat TLT studenten te betrekken bij de beoordeling. Vraag studenten om de bijdrage aan het groepsproduct en de samenwerking van zichzelf en de andere teamleden te beoordelen dat vervolgens meetelt bij het eindcijfer.

effectief samenwerkend leren

Onderstaande animatie van het lectoraat Teaching, Learning & Technology laat zien hoe je effectief samenwerkend leren kunt vormgeven. Uit de animatie blijkt duidelijk dat samenwerkend leren niet vanzelf gaat. Het lectoraat pleit ervoor om vooral met multidisciplinaire teams te werken van maximaal vijf deelnemers.

Jeroen Bottema van het lectoraat heeft op zijn blog Leervlak uitgebreid over inhoud van deze animatie geschreven. Op zijn blog is oa het volgende te lezen:

Wanneer is samenwerkend leren betekenis- en zinvol?

1. Als de opdracht groot en complex genoeg is zodat de inbreng van kennis en creativiteit van de teamleden echt nodig is. Op basis hiervan is vervolgens een verdeling van de taken mogelijk. Teamleden zien ook dat inzichten vanuit verschillende perspectieven waardevol zijn.
2. Als het leerproces bijdraagt aan de verdieping van het leren van elke afzonderlijke student en ook leidt tot een hogere leeropbrengst voor elke student.

Studenten in een effectief leerteam hebben een gelijksoortig beeld over het gewenste eindproduct en een plan van aanpak en voeren inhoudelijke discussies. De kwaliteit van deze discussies moet bewaakt worden door de docent die bijvoorbeeld aanstuurt op een specifieke opdracht verdeling, of door het stellen van vragen of het organiseren van een discussie.

De rol van de docent bij samenwerkend leren is dus complex: het gaat om een combinatie van inhoudelijke begeleiding en begeleiding van het proces van samenwerkend leren en teamontwikkeling.

Hier speelt ook ‘common grounding‘ een rol. Het is belangrijk om tijd, rust, ruimte en aandacht te hebben voor de vraag: begrijpen we elkaar? (spreken we dezelfde taal?) zodat het gezamenlijk doel bereikt kan worden.

met inzet van leertechnologie

In de animatie wordt ook aandacht besteed aan de inzet van technologie bij samenwerkend leren. Moodle, de digitale leeromgeving van Zuyd biedt voldoende kansen om samenwerkend leren gericht te ondersteunen. Zie de verdiepende Moodle cursus. De functionaliteiten in Moodle maken het mogelijk om te communiceren en samen te werken op afstand. Bovendien wordt het leerproces transparant gemaakt omdat alle interacties worden ‘gelogd’, feedback zichtbaar is en producten worden gedeeld. Neem contact op met onderwijsvraag@zuyd.nl voor meer informatie van het inzetten van Moodle bij samenwerkend leren.

Meer informatie over samenwerkend leren

• Dillenbourg P. (1999) What do you mean by collaborative leraning?. In P. Dillenbourg (Ed) Collaborative-learning: Cognitive and Computational Approaches. (pp.1-19). Oxford: Elsevier. Retrieved from https://telearn.archives-ouvertes.fr/hal-00190240/document
• Fransen, J. (2012). Teaming up for learning: Team effectiveness in collaborative learning in higher education. (Proefschrift). Heerlen: Open Universiteit. Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/268981454_Teaming_up_for_learning_Team_effectiveness_in_ collaborative_learning_in_higher_education