10 belangrijkste en meest inspirerende lessen nav inventarisatie van ict-docentprofessionalisering in hoger onderwijs

SURF heeft laten inventariseren hoe ict-docentprofessionalisering in het Nederlandse hoger onderwijs is georganiseerd en welke thema’s daarin aan de orde komen. Er worden good practices uit hbo en wo gepresenteerd. Het onderzoek laat ook zien dat voor docenten het concreet ontwikkelen van onderwijs belangrijker is dan scholing.

Het rapport sluit af met de 10 belangrijkste en meest inspirerende lessen die uit het onderzoek naar voren zijn gekomen. Laten we deze lessen ons ter harte nemen in ons DLWO visietraject Tijdens de inventarisatieronden werd ict-docentprofessionalisering als voorwaardelijk benoemd.

 

1. De ICT-infrastructuur binnen de instelling is op orde, zodat een goede integratie
   van ICT in het onderwijs mogelijk is.
2. Er is een fijnmazige en gevarieerde ondersteuningsstructuur beschikbaar waarin
   ICT-ondersteuners, technische en onderwijskundige ondersteuners nauw met
   elkaar samenwerken. In ieder geval op decentraal niveau en meestal ook op
   centraal niveau. Het ontwikkelen van ICT geïntegreerd onderwijs vindt eigenlijk
   altijd in multidisciplinaire teams plaats waarin docenten, samen met ICT- en onderwijskundige ondersteuners onderwijs ontwikkelen (TPACK-model).
3. De instellingen hebben een visie op ICT in het onderwijs. Het instellingsbeleid op
   het gebied van onderwijs en ICT wordt actief ondersteund vanuit het college van
   bestuur en gevoed vanuit decentraal niveau, bijvoorbeeld met een programmaregiegroep, klankbordgroepen, kennistafels of ICT-tafels. Ervaringen en resultaten van ICT- ontwikkelprojecten worden over facultaire grenzen heen gedeeld. Voor het draagvlak en ter inspiratie is het organiseren van project- en productpresentaties en onderlinge uitwisseling op instellingsniveau belangrijk.
4. Studenten worden ingezet in de professionalisering en ondersteuning van docenten die ICT in hun onderwijs willen integreren en bij het maken van kennisclips.
5. Een aantal good practices hanteert een professionaliseringconcept waarin het
   vooral docenten zijn die elkaar helpen bij de ontwikkeling van ICT-geïntegreerd
   onderwijs, daarbij ondersteund door het tandem ICT/onderwijskundige ondersteuners. Het professionaliseringsconcept bestaat dus uit samen ontwikkelen of co- in plaats van ‘scholing’. Hierin kan een ontwikkeling naar professionele leergemeenschappen gezien worden. Voordelen van deze aanpak zijn onder andere de nabijheid, laagdrempeligheid, olievlekwerking en erkenning van door docenten zelf ontwikkelde deskundigheid (voorlopers, affiniteit). De overdraagbaarheid van deskundigheid van de ICT- en onderwijskundige professionals en de expertiseontwikkeling van de seniordocenten zelf blijkt echter in de praktijk toch minder snel te gaan dan verwacht. Dit weerspiegelt ook hoe complex de ontwikkeling van ICT-geïntegreerd onderwijs in de praktijk is.
6. De TPACK-benadering voldoet goed bij het ontwerpen van ICT geïntegreerd
   onderwijs/blended learning. Het zorgt ervoor dat de visie op leren leidend blijft in
   duurzame onderwijsontwikkeling en de ICT-tools niet de overhand krijgen: ICT als
   middel en niet als doel.
7. In de BDB/BKO-scholing is ICT geïntegreerd in de onderdelen onderwijsuitvoering
   en onderwijsontwikkeling. Vanwege de BDB/BKO-criteria moet de docent
   voorbeelden opnemen in het portfolio ter afronding van de BDB/BKO van eigen
   onderwijs waarin ICT is toegepast. De ontwikkeling van ICT-geïntegreerd onderwijs
   krijgt zo een stimulans door de invulling en toetsing van de BDB/BKO.
8. De ruimte om te experimenteren met ICT en nieuwe dingen in het onderwijs te
   ontwikkelen wordt geboden in de professionaliseringstrajecten terwijl er ook
   behoefte is om in de reguliere onderwijspraktijk met ICT te kunnen experimenteren.
   De tijd (ontwikkeluren en ruimte in het rooster) is daarvoor meestal afwezig.
9. Vooral in het hbo, maar ook bij de TU Delft, is de ontwikkeling van ICT- bekwaamheden van docenten zowel deel van het strategisch onderwijs beleid, als van het personeelsbeleid. HR is actief betrokken als aanbieder van aanvullende scholingstrajecten als bij het monitoren van de voortgang in docentontwikkeling in de reguliere cyclus van beoordelings- en ontwikkelingsgesprekken.
10. Met het gebruik van ICT- geïntegreerd onderwijs is aandacht nodig voor mediawijsheid, ethiek en de waarborging van een veilige leeromgeving, bijvoorbeeld als sociale media ingezet worden in het onderwijs.

Deze lessen laten zien hoe de integratie van ict in het onderwijs van de instelling de hele organisatie raakt. Tevens is zichtbaar geworden dat het concreet ontwikkelen van onderwijs hierbij belangrijker is dan scholing.

Download rapport
Bron: SURF Kennisbank

Zie ook artikel op ScienceGuide